Μετά από εγκεφαλικό
Μια σειρά από μικρότερες ευρωπαϊκές έρευνες έχουν ήδη δείξει ότι η πρόκληση υποθερμίας είναι δυνατό σε μερικούς ασθενείς να αυξήσει θεαματικά τις πιθανότητες επιβίωσης, αλλά και να περιορίσει σημαντικά τη ζημιά του εγκεφάλου τους.
Παρόμοιες τεχνικές έχουν ήδη δοκιμαστεί με επιτυχία σε ασθενείς με εμφράγματα και τραυματισμούς. Ήδη στις Βρυξέλλες, όπως ανακοίνωσαν σήμερα ερευνητές από 21 ευρωπαϊκές χώρες σε σχετική επιστημονική συνδιάσκεψη, συντονίζουν τις ενέργειές τους, στο πλαίσιο μιας ερευνητικής κοινοπραξίας, αναζητώντας κεφάλαια επιχορήγησης για να πραγματοποιήσουν μια πανευρωπαϊκή κλινική δοκιμή, με τη συμμετοχή 1.500 ασθενών με οξύ εγκεφαλικό. Στόχος είναι να συμμετάσχουν περίπου 80 ευρωπαϊκά νοσοκομεία, μεταξύ αυτών της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Βρετανίας, της Ιταλίας, της Ελλάδας και άλλων χωρών.
Οι γιατροί που ασχολούνται με την εφαρμογή της υποθερμίας στα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια, σύμφωνα με το BBC, έχουν από το 2008 συστήσει το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ερευνών για την Υποθερμία στα Εγκεφαλικά (EuroHYP-www.eurohyp.org), με συντονιστή τον καθηγητή Στέφαν Σβαμπ, πρόεδρο του τμήματος νευρολογίας του πανεπιστημίου "Φρίντριχ Αλεξάντερ" Ερλάνγκεν-Νυρεμβέργης.
Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με τις έρευνες που έχουν γίνει, η υποθερμία (πτώση της θερμοκρασίας κάτω από το κανονικό) προκαλείται κυρίως είτε με ενδοφλέβιες ενέσεις είτε με παγωμένα επιθέματα απευθείας στον εγκέφαλο, μέχρι περίπου τους 35 βαθμούς Κελσίου. Η τεχνική αυτή προκαλεί μια κατάσταση τεχνητής χειμερίας νάρκης, όπου ο εγκέφαλος μπορεί να επιβιώσει με λιγότερη παροχή αίματος, δίνοντας έτσι στους γιατρούς ζωτικό χρόνο για να αντιμετωπίσουν στο μεταξύ τα φραγμένα ή τα αιμορραγούντα αιμοφόρα αγγεία.
Όπως δήλωσε ο δρ Μάλκολμ Μακλίοντ, πρόεδρος του EuroHYP και επικεφαλής του τμήματος πειραματικής νευροεπιστήμης στο Κέντρο Κλινικών Εγκεφαλικών Επιστημών του πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, "κάθε μέρα 1.000 Ευρωπαίοι πεθαίνουν από εγκεφαλικό -δηλαδή περίπου ένας κάθε 90 δευτερόλεπτα- και ένας διπλάσιος περίπου αριθμός επιβιώνουν έπειτα από εγκεφαλικό, αλλά με αναπηρίες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, η υποθερμία θα μπορούσε να βελτιώσει την κατάσταση για περισσότερους από 40.000 Ευρωπαίους κάθε χρόνο…Τα προκαταρκτικά δεδομένα υπάρχουν. Τώρα είναι ώρα η Ευρώπη να αναλάβει δράση".
Η ευρεία κλινική δοκιμή σε ανθρώπους κρίνεται αναγκαία γιατί -παρά τα πειράματα σε ζώα- παραμένουν ακόμα σημαντικά ερωτήματα, όπως ποιο είναι το άριστο βάθος και η άριστη χρονική διάρκεια της υποθερμίας, καθώς επίσης αν είναι προτιμότερη η ενδοφλέβια υποθερμία ή η εξωτερική (με εγκεφαλικά επιθέματα). Υπάρχουν ήδη σε εξέλιξη ή σχεδιάζονται διάφορες μικρότερες κλινικές δοκιμές στη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Σκωτία, τη Δανία και την Φινλανδία. Μια ανάλογη κλινική έρευνα έχει ξεκινήσει στις ΗΠΑ (ICTuS), χωρίς σαφή όμως ακόμα αποτελέσματα, λόγω του χαμηλού αριθμού ασθενών που συμμετέχουν.
Όπως είπε ο Σβαμπ, "ξέρουμε ότι η οικονομική κατάσταση (στην Ευρώπη) είναι δύσκολη, όμως με βάση τα αναμενόμενα προσωπικά και οικονομικά οφέλη από την αποφυγή θανάτων και αναπηριών εξαιτίας των εγκεφαλικών, η (πανευρωπαϊκή) κλινική δοκιμή θα αποσβέσει το κόστος της σε λιγότερο από ένα έτος. Καθώς ο πληθυσμός γερνάει, μια τέτοια κλινική δοκιμή γίνεται όλο και πιο σημαντική και η απόδειξη του οφέλους της υποθερμίας θα πυροδοτήσει νέες μελέτες σε αυτό το πεδίο, καθιστώντας δυνατή την αξιοποίηση της νέας μεθόδου σε όλο και περισσότερους ασθενείς".
Η νέα μέθοδος, εκτός από την υποστήριξη που έχει από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εγκεφαλικών, ενδιαφέρει και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA), λόγω των πιθανών εφαρμογών της και στα μακρινά διαστημικά ταξίδια.
Τα εγκεφαλικά είναι η δεύτερη αιτία πρόκλησης μακροπρόθεσμης αναπηρίας στην Ευρώπη και η δεύτερη αιτία θανάτου (μετά τα εμφράγματα) σε όλο τον κόσμο και ειδικότερα στην ΕΕ, με πάνω από 508.000 θανάτους κάθε χρόνο μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Περίπου δύο στους τρεις ασθενείς μένουν ανάπηροι ή πεθαίνουν μετά από ένα εγκεφαλικό. Καθώς η συχνότητα των εγκεφαλικών αυξάνει με την ηλικία, όσο -λόγω αρνητικών δημογραφικών εξελίξεων- οι ευρωπαϊκές κοινωνίες "γερνάνε", τόσο τα εγκεφαλικά αναμένεται να αποτελέσουν διαχρονικά όλο και μεγαλύτερο βάρος, οικονομικό και ανθρώπινο.
Προς το παρόν, οι θεραπευτικές επιλογές για τα εγκεφαλικά είναι πολύ περιορισμένες. Η έγκαιρη ενδοφλέβια εισαγωγή θρομβολυτικών φαρμάκων και η ασπιρίνη βελτιώνουν τις συνέπειες ενός ισχαιμικού εγκεφαλικού, όμως μόνο μια μικρή μειονότητα των ασθενών (κάτω του 10% στις ανεπτυγμένες χώρες) στην πράξη λαμβάνουν έγκαιρα θρομβολυτική θεραπεία, καθώς οι ασθενείς δεν προλαβαίνουν να πάνε στο νοσοκομείο. Από την άλλη, το εκ των υστέρων όφελος της ασπιρίνης είναι μικρό, ωφελώντας λίγο περισσότερο, μόλις του 1% όσων έπαθαν εγκεφαλικό.
