24 Μαρτίου 1971: ΠΑΟ - Εβερτον 0-0. Αφηγείται ο Αρ. Καμάρας
Σαράντα [24 Μαρτίου 1971]χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη συμμετοχή του Παναθηναϊκού στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών με αντίπαλο τον μεγάλο Αγιαξ (0-2) στις 2 Ιουνίου 1971 στο «Γουέμπλεϊ» του Λονδίνου. Οι βάσεις για την ανεπανάληπτη πορεία των Πρασίνων _ το «έπος του Γουέμπλεϊ » για τους φίλους του Τριφυλλιού _ είχαν τεθεί σε ένα άλλο αγγλικό γήπεδο, στο «Γκούντισον Παρκ» του Λίβερπουλ όπου στις 9 Μαρτίου 1971, υποχρέωσαν την τότε πρωταθλήτρια Αγγλίας Εβερτον σε ισοπαλία 1-1.
Δύο εβδομάδες αργότερα, την Τετάρτη 24 Μαρτίου 1971, διεξήχθη στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας ο επαναληπτικός. Σε εκείνο το δεύτερο παιχνίδι με την Εβερτον (0-0) στο οποίο σφραγίστηκε η πρόκριση για την ημιτελική φάση της διοργάνωσης, αναφέρεται ο τότε αμυντικός άσος των Πρασίνων Αριστείδης Καμάρας στη δεύτερη αφήγησή του προς «Το Βήμα».
«Αξέχαστη είναι η επιστροφή της αποστολής από το Λίβερπουλ μετά το 1-1 με την Εβερτον. Ηρθε το πούλμαν και μας παρέλαβε από την πίστα του αεροδρομίου. Χιλιάδες φίλαθλοι είχαν κατακλύσει τους χώρους. Κάναμε 3,5 ώρες να φτάσουμε από το Ελληνικό στους Αμπελοκήπους. Πράσινες σημαίες ανέμιζαν παντού και χιλιάδες κόσμος καθ' οδόν προσπαθούσε να ακουμπήσει το πούλμαν.
Από το αεροδρόμιο πήγαμε κατευθείαν στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας το οποίο ήταν κατάμεστο. Παραταχθήκαμε στο κέντρο και χαιρετήσαμε τον κόσμο. Στο μέτρο του δυνατού κρατήσαμε χαμηλούς τόνους γιατί είχαμε φέρει ένα μεγάλο αποτέλεσμα εκτός έδρας με την πρωταθλήτρια Αγγλίας, αλλά η πρόκριση δεν είχε ακόμη κερδιθεί. Αυτό έμελλε να γίνει στις 24 Μαρτίου που υποδεχτήκαμε την Εβερτον στον επαναληπτικό του "Γκούντισον Παρκ".
Με το ίδιο σύστημα όπως στο Λίβερπουλ
Το παιχνίδι δεν είχε καμία σχέση με εκείνο της 9ης Μαρτίου. Η Εβερτον είχε μία φλύαρη υπεροχή, αλλά τις ευκαιρίες τις είχε ο Παναθηναϊκός. Χαρακτηριστικότερη εκείνη του τελευταίου δεκάλεπτου όταν κεραυνός του Μίμη Δομάζου εκτός περιοχής τράνταξε το δοκάρι του Ράνκιν ο οποίος έμεινε εμβρόντητος. Ούτε πρόλαβε να πέσει προς την κατεύθυνση της μπάλας.
Είχαμε παραταχθεί με το ίδιο σύστημα που αγωνιστήκαμε στο Λίβερπουλ. Δηλαδή με τον Ανθιμο Καψή δίπλα στον Φραγκίσκο Σούρπη και εμένα σε διπλό ρόλο πίσω από τους δύο κεντρικούς αμυντικούς. Πίσω τους όταν αμυνόμαστε και μπροστά τους όταν βγαίναμε στην επίθεση.
Τα τικ του Πούσκας και τα... τακόνια του Δομάζου
Ο Φέρεντς Πούσκας όπως πάντα πριν από το παιχνίδι ήταν ήρεμος. Απλώς μας υπενθύμισε ότι το πρόβλημα το έχουν πλέον οι Αγγλοι και εμείς θα παίξουμε όπως και στο παιχνίδι του Λίβερπουλ. Την εσωτερική αγωνία του "Πάντσο" την καταλάβαινες από τα τικ στο πρόσωπό του. Οταν πριν τα κρίσιμα παιχνίδια έδινε τις τελευταίες εντολές, τα τικ πολλαπλασιάζονταν. Κατά τα άλλα απολάμβανε το παιχνίδι και στον πάγκο είχε πάντοτε μία μεγάλη σακούλα πασατέμπο και δεν σταματούσε στιγμή το τσάκα τσούκα... Το ίδιο έκανε σε όλα τα παιχνίδια.
Στο καλαμπούρι ήταν πάντα πρώτος. Του άρεσε να πειράζει τον Τότη Φυλακούρη και τον Δομάζο. «Μίμη, άστα τα τακόνια» έλεγε στον Δομάζο, από τον οποίο ζητούσε να δίνει την μπάλα με τη μία και να μην κάνει τακουνάκια. «Παιδί μου παίζουμε. Κάτω, κάτω μπάλα, γρήγορα. Αστα τα τακόνια» του φώναζε. Ηταν ένας ευχάριστος τύπος και πολύ κοντά στην ψυχολογία του Ελληνα.
Ο ψηλός, ο Γραμμός και το «μικρό τενεκεδένιο γήπεδο»
Ο Αντώνης Αντωνιάδης δεν είχε πρόβλημα αν θα πάρει την μπάλα ψηλά ή χαμηλά. Ηταν σε τέτοια αγωνιστική κατάσταση που όπου και αν του την έδινες την έστελνε στα δίχτυα. Με σουτ, με το κεφάλι, ψηλά, χαμηλά... Ο ψηλός αλλά και ο Χάρης Γραμμός τη χρονιά εκείνη ήταν στην καλύτερη στιγμή της καριέρας τους.
Το 0-0 και η πρόκριση στην ημιτελική φάση της διοργάνωσης έκανε πάταγο στην Ευρώπη. Οι άγγλοι δημοσιογράφοι έγραφαν ότι η Εβερτον θα πουλούσε ακριβά το τομάρι της, υπονοώντας ότι θα μας βάλει τα γκολ που δεν μας έβαλε στο Λίβερπουλ. Τελικά όλος ο κόσμος είδε στον επαναληπτικό μια ομάδα να προσπαθεί να παίξει το πληκτικό βρετανικό ποδόσφαιρο. Στο τέλος ασχολήθηκαν περισσότερο με το «μικρό τενεκεδένιο γήπεδο των Αθηνών» παρά με το αποτέλεσμα.
Είχαμε πιστέψει για τα καλά στις δυνατότητές μας
Δεν ήταν μικρό πράγμα να αποκλείσεις την ομάδα που αποτελούσε τότε τη βάση της Εθνικής Αγγλίας. Μετά από εκείνο το παιχνίδι το ηθικό μας ανέβηκε κατακόρυφα σε βαθμό που οι αναμετρήσεις με τον Ερυθρό Αστέρα για την ημιτελική φάση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών να μην μας προκαλούν καμία εντύπωση. Είχαμε αποκτήσει πίστη στις δυνατότητές μας. "Αφού αποκλείσαμε την κυπελλούχο Ευρώπης Σλόβαν Μπρατισλάβας και την πρωταθλήτρια Αγγλίας Εβερτον, γιατί να μην το κάνουμε και με τον πρωταθλητή Γιουγκοσλαβίας", λέγαμε.
Ξέραμε βέβαια ότι οι Γιουγκοσλάβοι ήταν παικταράδες με καλή τεχνική κατάρτιση, αλλά είχαμε πιστέψει για τα καλά στις δικές μας δυνατότητες. «Από τη στιγμή που φτάσαμε στην ημιτελική φάση είμαι ικανοποιημένος και δεν θέλω τίποτα άλλο. Από δω και πέρα να παίζετε για την αξιοπρέπειά σας και τον Παναθηναϊκό» μας έλεγε ο Πούσκας προφανώς για να μη μας φορτώσει με άγχος. Κατά βάθος το έλεγε η καρδούλα του. Ηξερε ότι μπορούμε και ήθελε να πάμε πιο ψηλά.
Δεν έπεφτε καρφίτσα στη Λεωφόρο, θεατές και από τον Λυκαβηττό!
Ο Παναθηναϊκός έκοβε τότε 24.000-25.000 εισιτήρια και στον αγώνα με την Εβερτον στο γήπεδο ήταν πάνω από 30.000 άτομα. Καθήμενοι, όρθιοι στα κάγκελα, ενώ οι πιο τολμηροί είχαν ανέβει στους πυλώνες με τους προβολείς με κίνδυνο της ζωής τους.
Στα μπαλκόνια και τις ταράτσες των γύρω πολυκατοικιών δεν έπεφτε καρφίτσα. Εκατοντάδες είχαν πιάσει θέση στον Λυκαβηττό από όπου έβλεπαν τα 3/4 του γηπέδου. Με τη λήξη του αγώνα δεκάδες χιλιάδες μας περίμεναν έξω από το γήπεδο να μας αποθεώσουν.
Δώρα τηλεοράσεις και κοστούμια - Το πριμ του Γουλανδρή
Λίγο πριν τη δικτατορία, με το βασιλικό διάταγμα 650/1967 είχε καθιερωθεί να παίρνουμε πριμ ως έξοδα κινήσεως. Δεν ήταν πολλά. Ενας καλός μισθός κατώτερου εργάτη. Με το διάταγμα δόθηκε στις ομάδες η δυνατότητα να δημιουργήσουν τα τμήματα αμειβομένων παικτών, χωρίς οι διοικούντες να χάσουν τη φίλαθλη ιδιότητά τους. Με τις επιτυχίες μας άρχισαν να καταφθάνουν δώρα από διάφορες πλευρές.
Μετά την πρόκριση επί της Εβερτον γνωστή εταιρεία εισαγωγών μας είχε δωρίσει από μία τηλεόραση. Το κατάστημα ρούχων "πλέι μπόι" μας έδωσε από ένα κοστούμι. Αλλο κατάστημα μας μοίρασε από 5 γραβάτες. Αν θυμάμαι καλά ο πρόεδρος του Ολυμπιακού Νίκος Γουλανδρής προθυμοποιήθηκε να μας δώσει πριμ, αλλά κάποιοι είχαν πει να μην το δεχθούμε όπως και έγινε. Σημασία είχε όμως η κίνηση του Γουλανδρή. Αλλες εκείνες οι εποχές. Οι φίλαθλοι δεν ήταν διηρημένοι σε στρατόπεδα. Καμία σύγκριση με τον σημερινό οπαδικό φανατισμό».
Οι ποδοσφαιριστές του Παναθηναϊκού γνωρίζουν την αποθέωση από τους φίλους του Τριφυλλιού πριν τη σέντρα του προημιτελικού με την Εβερτον
Ο Γιώργος Δέδες συγχαίρει τον Φέρεντς Πούσκας
Οικονομόπουλος και Τομαράς εκστασιασμένοι από την επική πρόκριση επί της Εβερτον
Λατρεία για τον «στρατηγό» της πρόκρισης Μίμη Δομάζο
Φάση από την αναμέτρηση της Εβερτον με Παναθηναϊκό στο κατάμεστο γήπεδο της Λεωφόρου
Οι ποδοσφαιριστές του Παναθηναϊκού με εμφανές το άγχος στα πρόσωπά τους καταχειροκροτούνται πριν τη σέντρα
Ο «καλπάζων συνταγματάρχης» Φέρεντς Πούσκας πνίγεται στις αγκαλιές των παικτών του, παραγόντων και φίλων του ΠΑΟ
Σαράντα [24 Μαρτίου 1971]χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη συμμετοχή του Παναθηναϊκού στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών με αντίπαλο τον μεγάλο Αγιαξ (0-2) στις 2 Ιουνίου 1971 στο «Γουέμπλεϊ» του Λονδίνου. Οι βάσεις για την ανεπανάληπτη πορεία των Πρασίνων _ το «έπος του Γουέμπλεϊ » για τους φίλους του Τριφυλλιού _ είχαν τεθεί σε ένα άλλο αγγλικό γήπεδο, στο «Γκούντισον Παρκ» του Λίβερπουλ όπου στις 9 Μαρτίου 1971, υποχρέωσαν την τότε πρωταθλήτρια Αγγλίας Εβερτον σε ισοπαλία 1-1.
Δύο εβδομάδες αργότερα, την Τετάρτη 24 Μαρτίου 1971, διεξήχθη στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας ο επαναληπτικός. Σε εκείνο το δεύτερο παιχνίδι με την Εβερτον (0-0) στο οποίο σφραγίστηκε η πρόκριση για την ημιτελική φάση της διοργάνωσης, αναφέρεται ο τότε αμυντικός άσος των Πρασίνων Αριστείδης Καμάρας στη δεύτερη αφήγησή του προς «Το Βήμα».
«Αξέχαστη είναι η επιστροφή της αποστολής από το Λίβερπουλ μετά το 1-1 με την Εβερτον. Ηρθε το πούλμαν και μας παρέλαβε από την πίστα του αεροδρομίου. Χιλιάδες φίλαθλοι είχαν κατακλύσει τους χώρους. Κάναμε 3,5 ώρες να φτάσουμε από το Ελληνικό στους Αμπελοκήπους. Πράσινες σημαίες ανέμιζαν παντού και χιλιάδες κόσμος καθ' οδόν προσπαθούσε να ακουμπήσει το πούλμαν.
Από το αεροδρόμιο πήγαμε κατευθείαν στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας το οποίο ήταν κατάμεστο. Παραταχθήκαμε στο κέντρο και χαιρετήσαμε τον κόσμο. Στο μέτρο του δυνατού κρατήσαμε χαμηλούς τόνους γιατί είχαμε φέρει ένα μεγάλο αποτέλεσμα εκτός έδρας με την πρωταθλήτρια Αγγλίας, αλλά η πρόκριση δεν είχε ακόμη κερδιθεί. Αυτό έμελλε να γίνει στις 24 Μαρτίου που υποδεχτήκαμε την Εβερτον στον επαναληπτικό του "Γκούντισον Παρκ".
Με το ίδιο σύστημα όπως στο Λίβερπουλ
Το παιχνίδι δεν είχε καμία σχέση με εκείνο της 9ης Μαρτίου. Η Εβερτον είχε μία φλύαρη υπεροχή, αλλά τις ευκαιρίες τις είχε ο Παναθηναϊκός. Χαρακτηριστικότερη εκείνη του τελευταίου δεκάλεπτου όταν κεραυνός του Μίμη Δομάζου εκτός περιοχής τράνταξε το δοκάρι του Ράνκιν ο οποίος έμεινε εμβρόντητος. Ούτε πρόλαβε να πέσει προς την κατεύθυνση της μπάλας.
Είχαμε παραταχθεί με το ίδιο σύστημα που αγωνιστήκαμε στο Λίβερπουλ. Δηλαδή με τον Ανθιμο Καψή δίπλα στον Φραγκίσκο Σούρπη και εμένα σε διπλό ρόλο πίσω από τους δύο κεντρικούς αμυντικούς. Πίσω τους όταν αμυνόμαστε και μπροστά τους όταν βγαίναμε στην επίθεση.
Τα τικ του Πούσκας και τα... τακόνια του Δομάζου
Ο Φέρεντς Πούσκας όπως πάντα πριν από το παιχνίδι ήταν ήρεμος. Απλώς μας υπενθύμισε ότι το πρόβλημα το έχουν πλέον οι Αγγλοι και εμείς θα παίξουμε όπως και στο παιχνίδι του Λίβερπουλ. Την εσωτερική αγωνία του "Πάντσο" την καταλάβαινες από τα τικ στο πρόσωπό του. Οταν πριν τα κρίσιμα παιχνίδια έδινε τις τελευταίες εντολές, τα τικ πολλαπλασιάζονταν. Κατά τα άλλα απολάμβανε το παιχνίδι και στον πάγκο είχε πάντοτε μία μεγάλη σακούλα πασατέμπο και δεν σταματούσε στιγμή το τσάκα τσούκα... Το ίδιο έκανε σε όλα τα παιχνίδια.
Στο καλαμπούρι ήταν πάντα πρώτος. Του άρεσε να πειράζει τον Τότη Φυλακούρη και τον Δομάζο. «Μίμη, άστα τα τακόνια» έλεγε στον Δομάζο, από τον οποίο ζητούσε να δίνει την μπάλα με τη μία και να μην κάνει τακουνάκια. «Παιδί μου παίζουμε. Κάτω, κάτω μπάλα, γρήγορα. Αστα τα τακόνια» του φώναζε. Ηταν ένας ευχάριστος τύπος και πολύ κοντά στην ψυχολογία του Ελληνα.
Ο ψηλός, ο Γραμμός και το «μικρό τενεκεδένιο γήπεδο»
Ο Αντώνης Αντωνιάδης δεν είχε πρόβλημα αν θα πάρει την μπάλα ψηλά ή χαμηλά. Ηταν σε τέτοια αγωνιστική κατάσταση που όπου και αν του την έδινες την έστελνε στα δίχτυα. Με σουτ, με το κεφάλι, ψηλά, χαμηλά... Ο ψηλός αλλά και ο Χάρης Γραμμός τη χρονιά εκείνη ήταν στην καλύτερη στιγμή της καριέρας τους.
Το 0-0 και η πρόκριση στην ημιτελική φάση της διοργάνωσης έκανε πάταγο στην Ευρώπη. Οι άγγλοι δημοσιογράφοι έγραφαν ότι η Εβερτον θα πουλούσε ακριβά το τομάρι της, υπονοώντας ότι θα μας βάλει τα γκολ που δεν μας έβαλε στο Λίβερπουλ. Τελικά όλος ο κόσμος είδε στον επαναληπτικό μια ομάδα να προσπαθεί να παίξει το πληκτικό βρετανικό ποδόσφαιρο. Στο τέλος ασχολήθηκαν περισσότερο με το «μικρό τενεκεδένιο γήπεδο των Αθηνών» παρά με το αποτέλεσμα.
Είχαμε πιστέψει για τα καλά στις δυνατότητές μας
Δεν ήταν μικρό πράγμα να αποκλείσεις την ομάδα που αποτελούσε τότε τη βάση της Εθνικής Αγγλίας. Μετά από εκείνο το παιχνίδι το ηθικό μας ανέβηκε κατακόρυφα σε βαθμό που οι αναμετρήσεις με τον Ερυθρό Αστέρα για την ημιτελική φάση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών να μην μας προκαλούν καμία εντύπωση. Είχαμε αποκτήσει πίστη στις δυνατότητές μας. "Αφού αποκλείσαμε την κυπελλούχο Ευρώπης Σλόβαν Μπρατισλάβας και την πρωταθλήτρια Αγγλίας Εβερτον, γιατί να μην το κάνουμε και με τον πρωταθλητή Γιουγκοσλαβίας", λέγαμε.
Ξέραμε βέβαια ότι οι Γιουγκοσλάβοι ήταν παικταράδες με καλή τεχνική κατάρτιση, αλλά είχαμε πιστέψει για τα καλά στις δικές μας δυνατότητες. «Από τη στιγμή που φτάσαμε στην ημιτελική φάση είμαι ικανοποιημένος και δεν θέλω τίποτα άλλο. Από δω και πέρα να παίζετε για την αξιοπρέπειά σας και τον Παναθηναϊκό» μας έλεγε ο Πούσκας προφανώς για να μη μας φορτώσει με άγχος. Κατά βάθος το έλεγε η καρδούλα του. Ηξερε ότι μπορούμε και ήθελε να πάμε πιο ψηλά.
Δεν έπεφτε καρφίτσα στη Λεωφόρο, θεατές και από τον Λυκαβηττό!
Ο Παναθηναϊκός έκοβε τότε 24.000-25.000 εισιτήρια και στον αγώνα με την Εβερτον στο γήπεδο ήταν πάνω από 30.000 άτομα. Καθήμενοι, όρθιοι στα κάγκελα, ενώ οι πιο τολμηροί είχαν ανέβει στους πυλώνες με τους προβολείς με κίνδυνο της ζωής τους.
Στα μπαλκόνια και τις ταράτσες των γύρω πολυκατοικιών δεν έπεφτε καρφίτσα. Εκατοντάδες είχαν πιάσει θέση στον Λυκαβηττό από όπου έβλεπαν τα 3/4 του γηπέδου. Με τη λήξη του αγώνα δεκάδες χιλιάδες μας περίμεναν έξω από το γήπεδο να μας αποθεώσουν.
Δώρα τηλεοράσεις και κοστούμια - Το πριμ του Γουλανδρή
Λίγο πριν τη δικτατορία, με το βασιλικό διάταγμα 650/1967 είχε καθιερωθεί να παίρνουμε πριμ ως έξοδα κινήσεως. Δεν ήταν πολλά. Ενας καλός μισθός κατώτερου εργάτη. Με το διάταγμα δόθηκε στις ομάδες η δυνατότητα να δημιουργήσουν τα τμήματα αμειβομένων παικτών, χωρίς οι διοικούντες να χάσουν τη φίλαθλη ιδιότητά τους. Με τις επιτυχίες μας άρχισαν να καταφθάνουν δώρα από διάφορες πλευρές.
Μετά την πρόκριση επί της Εβερτον γνωστή εταιρεία εισαγωγών μας είχε δωρίσει από μία τηλεόραση. Το κατάστημα ρούχων "πλέι μπόι" μας έδωσε από ένα κοστούμι. Αλλο κατάστημα μας μοίρασε από 5 γραβάτες. Αν θυμάμαι καλά ο πρόεδρος του Ολυμπιακού Νίκος Γουλανδρής προθυμοποιήθηκε να μας δώσει πριμ, αλλά κάποιοι είχαν πει να μην το δεχθούμε όπως και έγινε. Σημασία είχε όμως η κίνηση του Γουλανδρή. Αλλες εκείνες οι εποχές. Οι φίλαθλοι δεν ήταν διηρημένοι σε στρατόπεδα. Καμία σύγκριση με τον σημερινό οπαδικό φανατισμό».
