Η καλλιέργεια του φυτού στέβια

Η στέβια, είναι ένα θαμνοειδές βότανο ύψους που φτάνει μέχρι και το 1 μέτρο με φύλλα χρώματος ανοιχτού πράσινου, που ανακαλύφθηκε το 1887 στην Παραγουάη και αρχικά καλλιεργούνταν για να καλύπτει τις ανάγκες των τοπικών φυλών των Ινδιάνων. Το εντυπωσιακό όσον αφορά τη στέβια είναι ότι παρόλο που είναι 300 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη, δεν έχει θερμίδες!

Η καλλιέργεια του φυτού στέβιαΠλέον η χρήση του έχει διαδοθεί και χρησιμοποιείται ως συμπλήρωμα διατροφής ή ως τροφή από μία σειρά χωρών, όπως η Κίνα και η Ιαπωνία, που κατέχουν τη πρωτιά στην καλλιέργεια της στέβιας, αλλά και από τη Γαλλία, την Ελβετία, τη Ρωσία, το Ισραήλ , τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία, και τις περισσότερες χώρες της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής.
Με την παχυσαρκία και το διαβήτη κυριολεκτικά να σαρώνουν, η παγκόσμια ζήτηση για ισορροπημένα διατροφικά προϊόντα με ελάχιστες θερμίδες έχει αυξηθεί ραγδαία. Γι’ αυτό, η στέβια, ως γλυκαντική ουσία με απειροελάχιστες θερμίδες, χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο για την παρασκευή ποτών ή τροφίμων, κυρίως από το 2008 που οι Αμερικανικές Αρχές ενέκριναν τη χρήση της. Δεν είναι καθόλου σύμπτωση ότι η Lipton, η Coca-Cola και η Pepsico αποτελούν μερικές μονάχα από τις πολυεθνικές εταιρίες που χρησιμοποιούν τη στέβια ως συστατικό των αναψυκτικών τους. Κατά το 2010 οι πωλήσεις της στέβιας σε παγκόσμιο επίπεδο έφτασαν στους 3.500 μετρικούς τόνους, αυξήθηκαν δηλαδή 1% σε σύγκριση με το 2009, φτάνοντας στο ποσό των 205 εκατομμυρίων ευρώ.
Η μεγάλη ζήτηση της στέβιας καθιστά απολύτως ορθή την καλλιέργειά της είτε από ερασιτέχνες είτε από επαγγελματίες αγρότες. Το σίγουρο είναι, πάντως, ότι μπορεί να καλύψει τις καθημερινές ανάγκες των οικογενειών, αφού υπάρχει η δυνατότητα να φυτευτεί σε γλάστρα ή σε μία σχετικά μικρή επιφάνεια του κήπου. Η επισήμως κατάλληλη απόσταση είναι 75×40 εκατοστά, καθώς με τη μέθοδο αυτή επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη απόδοση. Ταυτόχρονα, η καταλληλότερη περίοδος κοπής των φυτών είναι η χρονική περίοδος λίγο πριν από την άνθιση, που συμπίπτει σε χρονική διάστημα σχεδόν 12 εβδομάδων από τη μεταφύτευση.
Οι καλλιεργητές πρέπει να γνωρίζουν όσον αφορά τους σπόρους ότι είναι πολύ μικροί διότι ένα γραμμάριο ισοδυναμεί με 2.600 σπόρους στέβιας! Τους σπόρους αυτούς οι καλλιεργητές μπορούν να τους βρούνε σε γεωπονικά κέντρα.
Στο φυσικό περιβάλλον της η στέβια μεγαλώνει σε ελαφρώς αμμώδη, ελαφρώς όξινα εδάφη που περιέχουν λίγη οργανική ουσία και αποδίδει καλύτερα σε εδάφη με PH από 7 έως 8. Η λίπανση πρέπει να έχει τη σχέση 3-1-2 για το άζωτο, 2-1-2 για το φώσφορο και 1-1-2 για το κάλιο.
Όσον αφορά το πολλαπλασιασμό της στέβιας, η περισσότερο δημοφιλής μέθοδος πολλαπλασιασμού είναι αυτή με τη χρήση σπόρου, ο οποίος δεν τοποθετείται απευθείας στο χωράφι, επειδή οι πιθανότητες φυτρώματος του σπόρου είναι πολύ μικρές. Γι’ αυτό, η στέβια μεταφυτεύεται, ώστε να παραχθούν όσο το δυνατόν περισσότερα σπορόφυτα.
Όσον αφορά την αποξήρανση της στέβιας υπάρχουν 4 μέθοδοι αποξήρανσης. Η πρώτη μέθοδος είναι αυτή που παραπέμπει σε άρμεγμα (αποφύλλωση του φυτού) και -για μεγάλες εκτάσεις- απαιτεί μεγάλο αριθμό εργαζομένων. Η δεύτερη είναι η βραζιλιάνικη, που πραγματοποιείται μηχανικά, με τα φυτά να εισάγονται σε μεγάλους κλιβάνους, όπου επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες και έντονος αερισμός. Η τρίτη είναι η μηχανική συλλογή των φύλλων με τη μέθοδο του αρμέγματος, όπου τα φύλλα οδηγούνται για μεταποίηση στο εργοστάσιο. Η συγκεκριμένη μέθοδος πάντως παρουσιάζει σοβαρά μειονεκτήματα, όπως για παράδειγμα ότι τα φύλλα πυρώνονται αν δεν οδηγηθούν μέσα σε 2 ώρες στο εργοστάσιο. Η τέταρτη μέθοδος είναι αυτή με την οποία τα φυτά κόβονται σε ύψος πέντε εκατοστών από το έδαφος, συλλέγονται όπως τα καπνόφυλλα και οδηγούνται στα ξηραντήρια καπνού. Η συγκεκριμένη μέθοδος εξασφαλίζει άριστο πράσινο χρωματισμό, επιτρέπει στον παραγωγό να αποθηκεύσει και να πουλήσει το προϊόν όποτε αυτό κριθεί αναγκαίο, ενώ μπορεί να στηριχθεί στις ήδη προυπάρχουσες καπνοπαραγωγικές εγκαταστάσεις.
Επισημαίνεται ότι η τιμή πώλησης της στέβιας, αφού δεν υπάρχει ακόμη έγκριση από την Ευρωπαική Ένωση, αυτή δεν μπορεί να προσδιοριστεί. Παρόλα αυτά, στην Παραγουάη το ένα κιλό ξηρών φύλλων πωλείται περίπου στα 3.75 δολάρια.
Επίσης η στέβια μπορεί να καλλιεργηθεί και σε γλάστρα ή μικρή επιφάνεια κήπου, αρκεί να ακολουθηθεί με πειθαρχία η διαδικασία της σποράς, μεταφύτευσης, κοπής του φυτού, αποξήρανσης και διαχωρισμού των βλασταριών από τα φύλλα.
Όσον αφορά τα σπορεία στέβιας, χρησιμοποιούνται τριών ειδών σπορεία, τα παραδοσιακά, τα επιπλέοντα και αυτά που παράγονται με τη μέθοδο της υδρονέφωσης.
Τα παραδοσιακά θα πρέπει να έχουν πλάτος ένα μέτρο και μήκος περίπου 10 μέτρα και να είναι λίγο υπερυψωμένα, ώστε να γίνεται αποτελεσματικά η αποστράγγισή τους. Το ύψος τους θα πρέπει να κυμαίνεται περίπου στα 15 εκατοστά, ενώ το χώμα του σπορείου θα πρέπει να είναι απαλλαγμένο από ζιζάνια, πλούσιο και ψιλοχωματισμένο σε οργανική ουσία και καλά αεριζόμενο. Οι σπόροι της στέβιας, λόγω του μικρού μεγέθους τους, θα πρέπει να σπέρνονται στην επιφάνεια του σπορείου και μετέπειτα να καλύπτονται με τύρφη, ώστε να μην απομακρυνθούν εξαιτίας ενδεχόμενης βροχόπτωσης ή από τον αέρα, αλλά και να μη φαγωθούν από τα πουλιά. Χρειάζεται ελαφρύ πότισμα, ώστε να κολλήσει το χώμα με τον σπόρο, ενώ τα σπορόφυτα θα είναι στο κατάλληλο στάδιο ανάπτυξης για μεταφύτευση περίπου 9 εβδομάδες μετά τη σπορά του σπόρου. Καταλύτης για την κατάλληλη περίοδο σποράς στο σπορείο είναι οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή.
Τα επιπλέοντα σπορεία βρίσκονται μέσα σε θερμοκήπια, όπου υπάρχουν ελεγχόμενες συνθήκες θερμοκρασίας, φωτισμού, αερισμού και υγρασίας. Η συγκεκριμένη μέθοδος είναι πολύ απλή και αξιόπιστή διότι ο καλλιεργητής απαλλάσσεται από τις επιπρόσθετες διαδικασίες του ποτίσματος, του βοτανίσματος, του σκεπάσματος και του ξεσκεπάσματος. Εκτός των άλλων, το κόστος παραγωγής είναι μικρότερο, με τα παραγόμενα στεβιο-φυτάρια να διαθέτουν δυνατό στέλεχος και ολοκληρωμένο ριζικό σύστημα, γεγονός που περιορίζει στο ελάχιστο την απώλεια των φυτών που περιέχουν τις γλυκογόνες ουσίες. Παράλληλα, η καλλιέργεια με επιπλέοντα σπορεία θεωρείται περισσότερο οικολογική, επειδή αποφεύγεται η χρήση φυτοφαρμάκων και η απολύμανση, ενώ τα λιπάσματα που χρησιμοποιούνται είναι πιο λίγα και τοποθετούνται μέσα στο νερό.
Τα ειδικά τελάρα που χρησιμοποιούνται από τη συγκεκριμένη μέθοδο είναι από πολυουρεθάνη, οι κυψελίδες είναι σε μορφή πυραμίδας, με βάση τετράγωνη και βάθος όχι λιγότερο από 40 χιλιοστά, ο όγκος θα πρέπει να είναι περίπου στα 18 με 19 κυβικά εκατοστά, ενώ σε κάθε τρύπα τοποθετείται ένας σπόρος. Τα φυτά πριν από την μεταφύτευση τους στο χωράφι θα πρέπει να κουρευτούν, ώστε η διάμετρος του στελέχους να αυξηθεί, τα φυτά να είναι καλύτερα αερισμένα διότι με αυτό τον τρόπο μειώνονται οι πιθανότητες δημιουργίας ασθενειών στον κορμό και τα λιγότερα ανεπτυγμένα φυτά να έχουν μικρότερη σκίαση από τα ανεπτυγμένα για να εξασφαλίζεται ομοιομορφία.
Η καλλιέργεια του φυτού στέβιαΤα καινούργια σπορόφυτα θα είναι έτοιμα για μεταφύτευση περίπου 7 εβδομάδες μετά την τοποθέτηση των τελάρων στο θερμοκήπιο, ενώ στο χωράφι θα πρέπει να μεταφυτευτούν όταν η θερμοκρασία του εδάφους σταθεροποιηθεί πάνω από τους 12 βαθμούς Κελσίου.
Όσον αφορά την υδρονέφωση, είναι η ίδια μέθοδος με την παραπάνω, όμως, στη συγκεκριμένη μέθοδο, τα τελάρα είναι τοποθετημένα μισό μέτρο πάνω από το έδαφος και το πότισμα, ενώ τα θρεπτικά στοιχεία και τα διάφορα φυτοφάρμακα δίνονται μέσω της υδρονέφωσης ή fog system στα Αγγλικά.



link