Σύμφωνα με το παγκόσμιο περιοδικό "National Geographic", η είδηση δεν αποκαλύφθηκε αμέσως μετά την εύρεση του κρανίου ώστε να υπάρξει χρόνος για την τεκμηρίωση των στοιχείων, την εκπαίδευση των δυτών στις αρχαιολογικές πρακτικές και τον συντονισμό με τις αρχές.
Στην τοποθεσία αυτή εντοπίστηκαν επίσης οστά μαστόδοντα και άλλων προϊστορικών ζώων, αλλά το εύρημα που προκάλεσε έκπληξη ήταν το ανθρώπινο κρανίο. "Θέλουμε να ανακαλύψουμε τον τρόπο που έφτασαν ως εδώ ο άνθρωπος και τα υπολείμματα των ζώων", δήλωσε στο περιοδικό ο Αλμπέρτο Νάβα από την οργάνωση PET, που ειδικεύεται στην εξερεύνηση υποθαλάσσιων σπηλιών στην περιοχή.
Τα μέλη της ομάδας έφτασαν στη σπηλιά Hoyo Negro (Μαύρη Τρύπα, στα ισπανικά), αφού διένυσαν μέσω υποβρύχιων περασμάτων και με ειδικά οχήματα απόσταση άνω των 1.200 μέτρων.
Η σπηλιά δεν ήταν πάντα υποθαλάσσια. Η βύθισή της άρχισε πιθανότατα πριν από περίπου 12.000 χρόνια, στο τέλος της πλειστόκαινου περιόδου, όταν οι κλιματικές αλλαγές συγκλόνιζαν τον πλανήτη, οι πάγοι έλιωναν και τα νερά ανέβαιναν δραματικά.
Παράκτιες περιοχές μαζί με συστήματα σπηλιών βρέθηκαν κάτω από τη θάλασσα, ενώ υπόγειοι χώροι που χρησίμευαν ως καταφύγια για ανθρώπους και ζώα πλημμύρισαν και χάθηκαν για χιλιετίες μέχρις ότου εντοπιστούν από τους δύτες.
"Η ανακάλυψη είναι πάρα πολύ σημαντική και επιβεβαιώνει την πολιτιστική πολυμορφία και τον πλούτο των ευρημάτων που μπορούν να βρεθούν στη Χερσόνησο Γιουκατάν", δήλωσε ο Πιλάρ Λούνα Ερεγκουερένα, διευθυντής της Ενάλιας Αρχαιολογίας του Εθνικού Ινστιτούτου Αρχαιολογίας και Ιστορίας του Μεξικού (INAH).
Το κρανίο ανήκει στους πρώτους κατοίκους της αμερικανικής ηπείρου, γνωστοί και ως παλαιοαμερικανοί. Αν επιβεβαιωθεί η παλαιότητα του κρανίου, τότε θα πρόκειται για ένα από τα αρχαιότερα ανθρώπινα λείψανα της Αμερικής.
